DAO Nedir ve Nasıl Çalışır | OpenPad Türkçe Web3
Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon (DAO); Örgütsel yapıların potansiyel geleceğinin ardındaki süslü ifadeleri inceliyoruz.
TL;DR:
Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon (Decentralized Autonomous Organization (DAO)), bir blok zincirinde yazılım kuralları tarafından yürütülen bir organizasyonu tanımlar.
Bir DAO'nun merkezi bir yetkisi yoktur, bu nedenle herhangi bir üye kuruluşun yönünü değiştirmeyi teklif edebilir ve tüm üyeler bu tekliflere oy vermekte özgürdür.
Genellikle DAO, kendisini NFT'ler veya token’ler kullanımı yoluyla koordine eder. Bu yapılar nihayetinde sahiplerine oy verme gücü sağlar.
Biliyoruz, biliyoruz, kripto alanında birçok kısaltma var ama bize güvenin, bugün inceleyeceğimiz DAO konusu çok önemli. Blockchain teknolojisinin, yalnızca hiper-finansallaştırılmış varlıklardan daha fazlası olduğunu söyleyip duruyoruz. Bazı NFT'leri veya bazı altcoinleri satın almanız için sizi sürekli olarak ikna etmeye çalışan kripto biraderlerden çok daha fazlası olan bir konuya değineceğiz. Bu, paradigma değiştiren bir yeniliktir ve bu yeniliğin bir kısmı, MÖ 5. yüzyılda Atina'da demokrasinin yaptığı gibi statükoya meydan okurken DAO'larla birlikte gelir. Öyleyse, DAO'ların neden önemli olduğuna ve masaya ne getirdiklerine derinlemesine dalmadan önce, tanımıyla başlayalım mı?
Sözlük Tanımı
Bir Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon (DAO), bir blok zincirinde yazılım kuralları tarafından yönetilen bir organizasyonu tanımlar. DAO'ların merkezi bir yetkisi yoktur, bu nedenle herhangi bir üye kuruluşun yönünü değiştirmeyi önerebilir ve tüm üyeler bu tekliflere oy vermekte özgürdür. DAO, en temel haliyle, insanların üçüncü bir tarafın katılımı olmadan para, hizmet veya mülk alışverişinde bulunmalarına izin veren bir akıllı kontratlar topluluğudur. Bir DAO, hiyerarşik yönetime ihtiyaç duymadan çalışır ve çeşitli amaçlara hizmet edebilir. Bu gruplar, merkeziyetsiz risk sermayesi ve ya bir hayır kurumu olabilir.
DAO Nasıl Çalışır?
DAO'lar, üyelere ait ve yönetilen yerel internet organizasyonlarıdır. Yalnızca üyelerinin erişebileceği yerleşik havuzları vardır; grup, belirli bir süre boyunca organizasyonu etkileyen tekliflere karar vermek için oy verir. Bir dizi koşul yerine getirildiğinde otomatik olarak çalışan kod parçaları olan akıllı kontratlar, DAO'lar tarafından kullanılır ve bu akıllı kontratlar, DAO'nun düzenlemelerini oluşturur. Bir süre için bir miktar değerden vazgeçerek, bir DAO'da hissesi olan bireyler, oy haklarına ve kuruluşun işleyişini etkileme fırsatına sahip olurlar. Yatırımları nedeniyle yeni yönetişim teklifleri üzerinde karar verme veya oluşturma hakkına sahiptirler.
İyiymiş, güzelmiş, ama neden önemli?
Para ve sermaye içeren bir işe başlamak, muhatap olduğunuz kişilere yüksek düzeyde güven duymayı gerektirir. İnternette hiç iletişim kurmadığınız birine güvenmek zordur. Fakat DAO çalışma mekaniğinde kimseye güvenmek zorunda değilsiniz; güvenmeniz gereken tek şey, görünür ve doğrulanabilir olan DAO'nun kodudur. Bu, uluslararası işbirliği ve koordinasyon bağlamında büyük olanaklar getiren bir modeldir.
Arkasındaki genel fikre ve nasıl çalıştığına sahibiz; şimdi bunu gerçekleştirmek neler gerektiğine değinelim.
DAO’lar nasıl oluşturulur?
Bir DAO oluşturmanın üç temel adımı vardır. Bu adımlar tamamlandıktan sonra DAO var olmaya ve tam olarak çalışır durumda olmaya devam edebilir.
Akıllı Kontratı Oluşturun - İlk adım, DAO'ya güç sağlayacak kod/akıllı sözleşmenin oluşturulmasını içerir. DAO'nun akıllı sözleşmesini tasarlamak için geliştiricilerin işbirliği yapması gerekir. İlk çıkışlarından sonra, bu sözleşmelerin belirlediği kuralları yalnızca yönetişim sistemi aracılığıyla değiştirebilirler. Sonuç olarak, temel hususların gözden kaçırılmadığından emin olmak için sözleşmeler kapsamlı bir şekilde test etmelidirler.
Projenin Finansmanı - Akıllı sözleşmelerin oluşturulmasının ardından, DAO, proje için finansman sağlamank için yönetişim kriterleri seçmelidir. Tokenlar genellikle sermaye oluşturmak için satılır ve bu tokenlar, sahiplerine teklif verme ve DAO karar verme sürecine katılma hakkı verir.
DAO'nun Uygulanması - DAO, ilk iki aşama tamamlandıktan sonra blok zincirinde başlatılmalıdır. Bu noktadan itibaren, paydaşlar kuruluşun yönünü seçmekten sorumludur. Projenin kurucuları/geliştiricileri, diğer paydaşlardan daha fazla etkiye sahip değildir. (Teoride)
Tasarımdaki boşluklar: DAO'ların güvenliği nasıl sağlanır?
Sistem çalışmaya başladıktan sonra, merkezi sistemlerde basit olabilecek hata düzeltmeleri bir DAO için zordur çünkü kodlar blok zincirinde çalıştırılmaya başladıktan sonra değiştirmesi zor olacaktır. DAO'daki düzeltmeler için yeni bir kod ve tüm varlıkların yeniden konumlandırılması için bir anlaşma gerekir. İlk kodda bir güvenlik açığı bulunsa bile, çoğunluk kabul etmedikçe düzeltilememe ihtimali vardır. Bilgisayar korsanları, oylama işlemi devam ederken koddaki bir kusurdan yararlanabilir. Bu tehlike nedeniyle, bir DAO'ya güç sağlayan akıllı sözleşme, yayınlanmadan önce genellikle sıkı bir şekilde test edilir. Diğer yönetişim biçimleri gibi, DAO oylama modelleri de darbelere veya düşmanca devralmalara karşı hassastır, özellikle oylama gücü sahip olunan token sayısına bağlıysa. 2022'de Build Finance DAO, bir kişinin bir oyu onaylatmak için yeterli token biriktirdiği bir darbenin kurbanı oldu. Suçlu daha sonra kendilerine DAO'nun tam kontrolünü vermek için oy kullandı ve ardından bu yetkiyi DAO'nun tüm fonlarını boşaltmak için kullandı.
DAO’lar Nasıl Kullanılır?
DAO'lar normal şirketlere göre daha demokratik bir yapıya sahiptir. Bir DAO'da yapılacak herhangi bir değişiklik, tek bir tarafça (şirketin yapısına bağlı olarak) kabul edilmek yerine tüm üyeler tarafından oylanmalıdır. DAO'lar şimdiye kadar, aracıların katılımı olmaksızın yatırım yapmak, bir proje yürütmek, hayır kurumu, bağış toplamak, ödünç almak ve NFT satın almak gibi çeşitli nedenlerle kullanılmıştır. Örneğin, bir DAO dünyadaki herhangi birinden bağış alabilir ve üyeleri paranın nasıl harcanacağını seçebilir. Merkezi Olmayan Otonom Organizasyonlar (DAO'lar) kusursuz değildir. Bunlar, devam eden yasal, güvenlik ve yapısal sorunlar nedeniyle çok eleştiri çeken nispeten yeni bir teknolojidir.
Yeni bir Dijital Çağ
Güç yozlaştırma eğilimindedir ve mutlak güç kesinlikle yozlaştırır.
İnsanlık tarihi boyunca birçok yönetim biçimi test edilmiş, başarısız olmuş veya başarılı olmuştur. Bu yeni yönetim biçiminin temelleri atıldı; şimdi soru, onu yeni statükoya dönüştürmek için onu nasıl daha iyi ilerleteceğimizdir.
OpenPad Hakkında
🕸 Website: openpad.app
📖 Dökümantasyon: docs.openpad.app
🧢 Twitter: twitter.com/OpenPadCitizens
📒 Web3 Bülten: openpad.substack.com
🔗 Linkler: linktr.ee/openpad